Matematycy w basenie

Po Instytucie Matematycznym UWr z piętra na piętro chodzi dziewczynka i wyraźnie czegoś szuka. Podchodzą do niej studentki i oferują pomoc.
- Gdzie tu jest basen? - pada pytanie.
- Ależ tu w pobliżu nie ma żadnego basenu - odpowiadają studentki.
- To dlaczego na tym budynku jest mozaika z ludźmi pływającymi w basenie? - dziwi się dziewczynka.

Ta historia wydarzyła się naprawdę na początku 2009 roku. I miała swój dalszy ciąg. Studentki spotkały na korytarzu jednego z pracowników Instytutu Matematycznego i rozbawione opowiedziały mu tę historię, na co on rzekł zdziwiony: To na naszym budynku jest jakaś mozaika?

***

Dziś szczytowe ściany budynków zdobią (choć często w sposób raczej wątpliwy) głównie bilboardy reklamowe. W modzie jest też grafitti, zwłaszcza w formacie XXL, nazywane muralami (z hiszp. murales = malowidła ścienne). Ten rodzaj sztuki wywodzi się z pierwszych malowideł naskalnych, rzymskich fresków i ściennego malarstwa bizantyjskiego, jednak jego bezpośrednią inspiracją były meksykańskie murale, którymi zdobiono gmachy użyteczności publicznej.

Poza krajami Ameryki Łacińskiej słynne są przede wszystkim murale irlandzkie, o charakterze politycznym. Czasem służą one upamiętnianiu historii miast, np. w Cibiana di Cadore - miasteczku we włoskich Dolomitach - tworzone są od ponad 20 lat i przedstawiają ważne dla miasta wydarzenia, pierwotne funkcje domów, prace wykonywane przez rzemieślników i lokalne legendy. Światowym liderem w dziedzinie sztuki murales jest dziś francuskie miasto Lyon, gdzie tworzy grupa artystyczna Cité de la Création. Dzięki niej miasto zdobi wiele pięknych malowideł, głównie wykorzystujących złudzenia optyczne i eksperymenty z perspektywą (przedstawiają np. domalowane postacie i elementy architektoniczne).

Kliknij na zdjęcie, aby je powiększyć w osobnym oknie.

We Wrocławiu od 2006 roku ogłaszane są konkursy dla artystów pod nazwą "Muralia" na projekty wielkoformatowych fresków zewnętrznych, które są potem realizowane na elewacjach kamienic. Pomysł ten miał być odpowiedzią na panoszącą się wszędzie, nie zawsze wysokich lotów twórczość reklamową, a jego celem było stworzenie otwartej galerii malarstwa ściennego, będącej integralną częścią przestrzeni miejskiej.

^{Zwycięskie prace "Muraliów 2006" (Aleksandra Kuźmik, ASP Wrocław, róg Sienkiewicza i Wyszyńskiego)}

Jednak idea ozdabiania elewacji budynków ambitnymi dziełami artystów plastyków nie jest we Wrocławiu nieznana, choć przykłady takich realizacji z lat powojennych są bardzo nieliczne. Z okresem PRL kojarzą się głównie murale propagandowe, gdy wiele ścian szczytowych pokrytych było ogromnymi malowidłami głoszącymi idee komunizmu w stylu Pracując dla kraju, pracujesz dla siebie lub wzywającymi obywateli do kolejnych wyrzeczeń np. Październik miesiącem oszczędności. Z tego okresu jedynie dwie elewacje prezentują wysoki poziom artystyczny. To kompozycja na ścianie budynku Filharmonii Wrocławskiej oraz mozaika na ścianie Instytutu Matematycznego UWr. 

Mozaika ceramiczna na ścianie Instytutu Matematycznego UWr powstała w roku 1971. Jej autorką jest (urodzona w 1931 roku w Bydgoszczy) mieszkanka Wrocławia, znana malarka i rzeźbiarka - Anna Szpakowska-Kujawska, absolwentka tutejszej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (obecnie ASP). Jest ona również autorką m.in. ceramiki umieszczonej na ścianie wewnętrznej w budynku Instytutu Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji Akademii Rolniczej (obecnie Uniwersytetu Przyrodniczego) przy pl. Grunwaldzkim oraz znanego plafonu w Bibliotece Wojewódzkiej w Rynku.

Anna Szpakowska-Kujawska jest córką Wacława Szpakowskiego (ur. 1883 w Warszawie - zm. 1973 we Wrocławiu), wybitnego twórcy w światowej historii sztuki, architekta, prekursora kierunku geometrycznego, minimal-artu i op-artu. O jego rysunkach inspirowanych ciągłością linii prostej piszemy na Portalu więcej w artykule Linie rytmiczne Szpakowskiego. 

Uwaga konkurs!

Wymyśl tytuł dla ceramicznej mozaiki Anny Szpakowskiej-Kujawskiej z elewacji budynku Instytutu Matematycznego, prezentowanej na zdjęciach powyżej. Na autorów najciekawszych propozycji czekają nagrody-niespodzianki. Zwyciezcę wybierze osobiście autorka mozaiki. Konkurs trwa do 10 marca 2009. 

Film
Anna Szpakowska-Kujawska opowiada o sobie i o ojcu - Wacławie Szpakowskim (1883–1973) i jego "Liniach rytmicznych"; w tle jawią się "Matematycy w basenie":
https://www.youtube.com/watch?v=hr-R_ThsCkw