kwiecień 2022

Zad. 1. We Wrocławiu jest pięć schronów naziemnych. Zostały zaprojektowane na początku lat 40. XX wieku. Znajdują się przy:

• pl. Strzegomskim (obecnie Muzeum Sztuki Współczesnej),
• ul. Grabiszyńskiej, róg ul. Stalowej (obecnie Archiwum Miejskie Wrocławia),
• ul. Ołbińskiej, róg ul. Słowiańskiej,
• ul. Ładnej,
• ul. Białodrzewnej.

Zad. 2. Schrony podziemne z czasów II wojny światowej znajdują się pod wrocławskim Ratuszem,  Dworcem Głównym pod staromiejskimi placami (Solnym, Nowym Targiem, Solidarności) oraz pod budynkami ważnych instytucji i zakładów (np. Dyrekcji Poczty przy ul. Powstańców Śląskich, obecnym Urzędem Wojewódzkim przy pl. Powstańców Warszawy, Szpitalem Kolejowym przy ul Wiśniowej, róg ul. Sudeckiej). Po II wojnie światowej, aż do końca lat 60. XX wieku schrony budowano niemal w każdym budynku szkolnym. Schrony przeciwlotnicze zlokalizowane są także przy ul. Sztabowej (dowództwo Dolnośląskiego Okręgu Wojskowego) oraz na skwerze Bełzy (Akademii Wojsk Lądowych).

Schrony miały cztery kategorie wytrzymałości. Wszystkie zabezpieczały przed skażeniami, obiekty I i II kategorii chroniły przed bezpośrednim trafieniem bombą lotniczą, a III i IV - przed zagruzowaniem i pośrednimi skutkami ataku (odłamki pocisków, podmuch powybuchowy). Schrony I kategorii przeznaczone były dla władz rządowych i stanowisk dowodzenia. Schrony II kategorii umieszczano w budynkach biurowych urzędów państwowych, organizacji politycznych, w wybranych placówkach służby zdrowia, w kluczowych zakładach pracy, komendach MO oraz w muzeach dla zabezpieczenia wyjątkowo cennych eksponatów. W pozostałych instytucjach i zakładach pracy oraz w centrach handlowych i budynkach mieszkalnych budowano schrony III i IV kategorii.

W czasach zimnej wojny piwnice w nowo budowanych blokach projektowane były tak, aby mogły pełnić funkcję schronu. Widoczne na wielu podwórkach daszki na niewysokich murkach to wyjścia awaryjne z piwnic (głównie w Śródmieściu, np. okolice ulic Piłsudskiego, Pomorskiej, placów Legionów, Orląt Lwowskich). Obecnie większość nowych budynków użyteczności publicznej ma garaże podziemne o wzmocnionych stropach, mogą one służyć jako pomieszczenia schronowe.

Zad. 3. Wrocławskie forty powstały przed I wojną światową. Decyzja o ufortyfikowaniu miasta zapadła w 1889, przeprowadzono wówczas wizje lokalne i przygotowano plan
budowy. Do roku 1901 powstało 19 schronów piechoty wchodzących w skład
twierdzy. W 1910 cesarz Wilhelm II ogłosił Wrocław twierdzą (Festung Breslau). Po wybuchu I wojny światowej powstawały kolejne obiekty. Rozbudowę fortów przerwano w 1916,
po ustaniu zagrożenia atakiem rosyjskim. Do dziś w dobrym stanie zachowały się:

• Fort Piechoty I.St.-4 (Infanterie Stellungen) na Lisiej Górze w Lesie Sołtysowickim, ul. Przejazdowa, wybudowany w latach 1890-1910 (główny schron piechoty, wartownie, linie stanowisk strzeleckich),
• Fort Piechoty I.St.-5 przy ul. Redyckiej 71 (wartownie, schrony obsługi ckm-ów, ziemne poprzecznice artyleryjskie, betonowe stanowiska strzeleckie osłonięte nasypem),
• Fort Piechoty I.St.-6 przy ul. Polanowickiej (wartownie, schron obsługi ckm-u, ciąg żelbetowych stanowisk strzeleckich),
• Fort Piechoty I.St.-7 przy skrzyżowaniu ulic Sułowskiej i Żmigrodzkiej (schron obsługi ckm, wartownie, ciąg żelbetowych transzei),
• Fort Piechoty I. St.-8a na Górze Owsiance - Pracze Widawskie, ul. Meliorancka Południowa (budynki bazy wojskowej, dwa schrony piechoty, wartownie, oszalowane płytami transzeje).